Huh? Onzekerheid? Dat willen we toch niet? Maar het is wel hard nodig!
We hebben in het HBO te maken met een dwangmatige zucht naar zekerheid. The matrix wordt steeds sterker en onteigent docenten van hun vakmanschap en verantwoordelijkheid. Niks wordt meer aan het toeval overgelaten en spontane ingevingen van docenten zijn taboe terwijl m.i. juist daar de mooiste leerervaringen te vinden zijn.
Onderwijs moet gaan over wat we niet weten i.p.v. over wat we wel weten.
Het onderwijs moet leren om les te geven over wat we nog niet weten in plaats van overdragen wat we al weten. Wat we wel weten zoek je op je telefoon als je het nodig hebt. Ik weet dat bestuurders en onderwijskundigen hier grote aversie tegen hebben. Op deze functies zitten vaak de van nature blauwe denkers die hechten aan vaste structuren en voorspelbaarheid. Ze denken graag in termen van risicovermijding en hebben een grote mate van fixed mindset. Precies op die eigenschappen zijn ze geselecteerd en gepromoveerd. Er zijn gelukkig uitzonderingen die de regel bevestigen maar het zijn echt uitzonderingen.
Onzekerheid is de nieuwe zekerheid
We hebben een HBO systeem opgetuigd door en voor mensen die zekerheden zoeken. En helaas, veel vermeende zekerheden blijken niet meer te werken. Resultaten uit het verleden zijn steeds minder een garantie voor de resultaten in de toekomst.
Toenemende onzekerheid is overal waar te nemen; in de politiek, in de economie, in bedrijven, in scholen en in individuele mensen. Het speelveld is overal groter en onoverzichtelijker geworden. Dit heeft de op controle gerichte bestuurders nog onzekerder gemaakt en de controledrang steeds verder aangewakkerd.
Het is tijd voor hernieuwd vertrouwen in het talent en het vakmanschap van docenten en studenten.
De huidige studenten zijn de bestuurders van de toekomst. Welk voorbeeld geven we?
Goede bestuurders vertrouwen op het vakmanschap van hun medewerkers en maken zichzelf dienstbaar door medewerkers vertrouwen en ruimte te geven zodat alle talent tot bloei komt. Goede bestuurders maken zichzelf waar mogelijk overbodig en bewijzen vooral hun waarde door onvoorwaardelijk achter de medewerkers te staan en ze te helpen bij hun ontwikkeling. Dat vraagt van bestuurders de kunst om los te laten. Het vraagt om zelfreflectie en het onderdrukken van controlerende reflexen. Ook vraagt het om zelfstandigheid en zelfvertrouwen zonder het houvast aan regels. Authentieke leiderskwaliteiten dus.
En dat is precies wat ik mijn studenten van vandaag gun. Dat ze leren vertrouwen op hun talent, dat ze zelfstandig worden, dat ze authentiek durven zijn en verantwoordelijkheid durven nemen, afstemmen met hun omgeving en zelf de regie pakken in hun leerproces.
System error
Hier faalt het huidige systeem dramatisch; we geven de studenten het verkeerde voorbeeld met onze regelzucht en risicomijdende gedrag. Studenten moeten precies volgens het protocol werken anders halen ze de eindstreep niet. We maken volgzame antwoordmachines van ze in plaats van kritische zoekers die durven experimenteren. Je leert vooral van experimenten die falen en dat kan of durft het huidige systeem niet. We leggen nu de nadruk op het resultaat van de eindtoets in plaats van op de ontwikkeling tijdens het proces. Hoog scoren op een eindtoets is echt iets totaal anders dan het leren van experimenten en de daarbij behorende feedback.
Het huidige systeem is star en leert studenten om de regels te volgen. Dat haalt alle authenticiteit en zelfregie eruit en dat vind ik schadelijk als je studenten wil voorbereiden op een toekomst met onzekerheden waarin je alleen kunt vertrouwen op je eigen talent en zelfkennis.
Leren van onzekerheid
Het systeem moet dus uit de controle kramp. De regie moet veel meer naar de studenten en de docenten.
Loslaten en de onzekerheid omarmen is het recept, vertrouwend op het talent en de betrokkenheid van de docenten en studenten. Het systeem en het management moet veel kleiner en moet weer in dienst zijn van het primaire proces, namelijk het begeleiden van studenten.
En ja, dat is een onzeker experiment waar je achteraf pas kan vaststellen welke fouten je hebt gemaakt. En dat is precies waar we zelf weer gaan leren, zelfkennis opdoen, en waar we onze studenten laten zien dat we een gezamenlijke uitdaging hebben waar we alle kritische talenten bij nodig hebben. We zijn bezig om de toekomst vorm te geven op een manier die nu nog niet bestaat.
Persoonlijk vind ik die onzekerheid juist leuk Daar leer ik dagelijks van.
Ik wens u ruimte voor onzekerheid, een open mindset, leerzame experimenten en veel werkplezier in 2020.
0 reacties