Mijn stelling is dat Iedere student al is geslaagd als mens voor hij aan zijn studie begint. Ieder mens, en dus ook studenten, hebben een uniek talent dat ingezet kan worden voor de samenleving en de samenleving heeft iedereen nodig. De taak van docenten is om samen met de student de plek te vinden waar dat talent tot bloei komt.

Wat een geruststelling als je dat hoort op je 18e of liever veel eerder tijdens de middelbare of lagere school. Stel dat we studenten consequent benaderen met deze bekrachtigende boodschap, hoe zou dat maatschappelijk doorwerken op langere termijn? Wat zou dat doen met de moraal van jonge mensen en het aantal studenten die regelmatig de psycholoog bezoeken en burnout raken?  Een paar voorbeelden van publicaties over de grote druk die studenten ervaren vind je hier: 

Windesheim, april 2018
Universiteit Utrecht, september 2018
Volkskrant augustus 2018

Zou een bekrachtigende benadering het bachelor rendement in het HBO vergroten? Let op, nu haalt slecht 59% een diploma (de staat van het onderwijs 2019), de rest krijgt ergens de boodschap dat ze niet voldoen en dus falen.

Hier faalt het systeem volgens mij. Kunnen we er niet voor zorgen dat studenten altijd slagen? In de werkelijkheid, in het leven dat ze leiden, slagen ze toch ook altijd op de een of andere manier? Of andersom, er zijn toch genoeg afgestudeerden die niet slagen? Wanneer slaag je eigenlijk als mens? Als 41% geen diploma haalt dan is het HBO in mijn optiek een afkeuringsmachine die voor een grote groep jongen mensen geen goede voorbereiding biedt op een gelukkig, betekenisvol leven en dat is toch het doel van ons HBO? We willen toch insluiten in plaats van uitsluiten?

De grote uitdaging
De grote uitdaging voor het HBO is om een maatwerk leerweg aan te bieden aan iedere student. Ongeacht leeftijd. Een leerweg die in nauwe samenspraak met een studie-ontwikkelcoach en/of de werkgever wordt bepaald en die wordt afgestemd op de aanleg en nieuwsgierigheid van de student. Als een student nieuwsgierig is dan is aanleg in mijn optiek een stuk minder van belang, het is meer een kwestie van relevantie en timing. Ik was bijzonder slecht in boekhouden maar leerde snel hoe het werkte toen ik een eigen bedrijf had. Je bent nooit te oud om te leren, waarom zou alles geleerd moeten worden voor je aan het werk gaat? Dat is een achterhaalde gedachte, we zullen permanent moeten leren en ont-leren om de aansluiting bij de realiteit niet te verliezen.

Gericht op groei in plaats van slagen/falen
Het is wat mij betreft tijd dat we stoppen met de zwart-wit indeling van slagen of falen. In plaats hiervan stappen we over op een groeigerichte benadering. Stel dat iedere student na de middelbare school 5 jaar mag studeren op het voortgezet BO. (Dat “hoger” of “middelbaar” moeten we ook maar eens afschaffen). Na 5 jaar BO maken we de balans op en we geven de student een diploma met precies dat wat hij wel heeft gehaald.  Wat een besparing als niemand faalt. De opleiding kan gewoon doorlopen na de 5 jaar maar dan in een part-time verband of onder een ander regime van bekostiging. 

En ja we hebben hierbij uitdrukkelijke samenwerking nodig met de toekomstige werkgevers van de huidige studenten omdat ze “unieke talenten” krijgen in plaats van “eindproducten”.

Dus in plaats van een algemeen geldend eindniveau is er altijd een student-specifiek tussenniveau. Het is even omdenken maar in de realiteit is dat nu ook al zo. Anders zouden werkgevers niet selectief hoeven zijn omdat alle afgestudeerden een gelijk “eind”niveau hebben en dat is niet het geval. Het is wel een illusie die we koesteren.

De ontwikkelgerichte, positieve benadering gaat ook leiden tot ontwikkelgerichte toetsing in plaats van de huidige slagen/falen toetsing. In een ontwikkelgerichte toetsing staat een intensieve docent-student relatie centraal waarin doorlopend wordt gereflecteerd en eerlijke feedback wordt gegeven. Dat is een flinke uitdaging voor traditionele docenten.

Studeren als het stapelen van Lego
Wat mij betreft krijgt elke student tijd om zich als mens, in de breedte te ontwikkelen alvorens zich te specialiseren. Dat staat haaks op de huidige, opvatting over de T-Shaped professional die eerst een vak moet leren en daarna mag verbreden. Het grote nadeel van de huidige manier is dat je op je 18e een vak moet kiezen en trouw moet zijn aan je keuze. Dat blijkt in de praktijk vaak slecht uit te pakken getuige de hoge aantallen uitvallers en switchers. Als je niet meteen “voldoet” dan krijg je een BSA en moet je het pand verlaten in plaats van dat je tijd krijgt om verder te rijpen. Dan heb je gefaald.

In het begin van elke studie begin je met de grondplaat net als bij Lego. De grondplaat gaat over de student zelf, zijn talenten, drijfveren en geneigdheden. Noem het de persoonlijke ontwikkeling die als basis voor een succesvolle studie-loopbaan dient. (Dank voor je Lego idee Marc Lankamp) Werken aan de grondplaat heeft tot doel om de nieuwgierigheid en zelfkennis aan te wakkeren. Nieuwsgierigheid is de mooiste vorm van intrinsieke motivatie om te leren en te ontdekken. 

Op de grondplaat mag elke student blokjes stapelen en binnen een aantal grenzen zelf weten hoe het studiebouwwerk er uitziet.

Er zijn 3 soorten blokjes. 

  • Algemene vaardigheden (waaronder de grondplaat)
  • Specifieke vaardigheden in een domein (incl. stage en praktijkopdrachten)
  • Keuzeonderwerpen waarvoor speciale interesse is

Als fysiotherapeut werk je (nu nog) aan een behoorlijk strikte bouwtekening om je vak te leren. Maar waarom zou een bedrijfskundige of een jurist met interesse voor de medische wereld niet een aantal basis modules fysiotherapie volgen? De bouwtekening voor een bedrijfskundige of een jurist mag veel opener en ruimer zijn dan nu het geval is en de specifiek benodigde vaardigheden zijn beperkter.

Algoritmes zijn beter dan mensen
De snelle ontwikkelingen in de datatech en de biotech leiden er vandaag al toe dat algoritmes specifieke vaardigheden van mensen overtreffen. Het maken van een jaarverslag, selecteren van medewerkers, het stellen van een diagnose bij ziekte, het verstrekken van een hypotheek wordt nu al beter gedaan door algoritmes.  Google werkt hard om communiceren in een vreemde taal technisch mogelijk te maken voor iedereen die dit maar wil.
De snelheid en impact van de veranderingen leiden ertoe dat de algemene mens-georiënteerde vaardigheden, en vooral zelfkennis belangrijker worden. Het devies wordt: ken jezelf voordat de datatech en de biotech je hacken. (Yuval Harari, 2018), 

Belangrijke basis-vaardigheden die we nu onderwaarderen zijn bijvoorbeeld: kritisch denken, omgaan met verandering, reflecteren, gezond leven, omgaan met stress,  gelukskunde, maatschappijleer.

Studenten zelf verantwoordelijk 
Het Pygmalion effect leert ons dat hoe hoger we de verwachtingen van studenten leggen hoe beter ze presteren. Het huidige starre systeem waarin we voor studenten op voorhand de leerweg al hebben uitgestippeld ontneemt ze die verantwoordelijkheid. De kritiek op mijn denkbeelden meestal dat studenten dit niet kunnen en hier niet aan toe zijn. We hebben over het algemeen een lage dunk van ze.

Het starre, verzuilde systeem kost ook erg veel geld. In het economische domein bij mijn school zijn er minstens 5 afzonderlijke studierichtingen, die onafhankelijk van elkaar dezelfde vakken, toetsen, projecten etc.  ontwikkelen zonder samen te werken. 

Laten we de studenten de verantwoordelijkheid geven om modules te volgen in een grote verscheidenheid aan vakken, ook buiten de vooraf vastgestelde studieroutes voor ambachten zoals fysiotherapie of onderwijzeres.  Natuurlijk met stevige ondersteuning door gespecialiseerde loopbaan coaches die tot taak hebben om het unieke talent en de nieuwsgierigheid van de studenten naar boven te halen en ze vooral positief te bekrachtigen zodat ze een positief zelfbeeld ontwikkelen. 

Juist voor bedrijfskundigen, bestuurskundigen, juristen, social workers, vrijetijdsdeskundigen, veiligheidskundigen en andere brede studies is een unieke, persoonlijk studiebouwwerk interessant voor de student en de werkgever.

Bachelor niveau? AD niveau? Hybride niveau? Nu nog niet te zeggen, dat is maatwerk.  Waarom niet een deel van de studie op AD niveau, een deel op Bachelor niveau en een deel op Master niveau? Gewoon de balans opmaken na 5 jaren. Dat is gelijk de basis voor de deeltijdstudie in samenspraak met de werkgever en de studiecoach.

Onrealistisch?
Ja ik weet het, dit kan nu nog niet. De huidige organisatie, lees de huidige mensen, zullen kritiek hebben en beren op de weg zien.  Het kan als bedreigend worden ervaren. En ja, er zijn nog veel open eindjes en vragen maar als er een wil is dan is er een weg. 

Dan kunnen we als ouderen ook een beetje ervaren en invoelen hoe onze huidige studenten in hun toekomstige leven moeten omgaan met disruptieve, en bedreigende veranderingen waar ze gegarandeerd mee te maken krijgen.

Denken vanuit grote ambities
Mijn oproep is om te denken vanuit ambities en niet vanuit de beperkingen van het heden. Toen Kennedy in 1962 riep dat hij een mens op de maan wilde zetten was dat volstrekt ondenkbaar. De ambitie maakte het binnen 8 jaar mogelijk. 

Dus wat is onze gedroomde ambitie? We gunnen alle studenten, net als onze eigen kinderen toch dat ze zich geslaagd en gezien voelen, dat ze diep weten dat ze goed zijn zoals ze zijn, dat de wereld ze nodig heeft, dat falen leerzaam is, dat ze mogen kiezen wat ze echt willen en niet alleen moeten op grond van beroepsprofielen uit het verleden, en dat ze zijn voorbereid op een betekenisvol en prettig leven ondanks de vele veranderingen?

Werken vanuit je eigen talent
Ik daag je uit om nu te beginnen. Verschuil je niet achter het systeem. Wat ga jij morgen anders doen dan vandaag? Hoe ga jij NU bijdragen aan de verandering van het systeem? Ik help je graag als ontwikkelgerichte coach in je zoektocht. Op weg naar de plek waar jij tot je recht komt en waar je bijdrage aan de maatschappij centraal staat. Mail of bel voor een kennismaking.


Aldo van Duivenboden

Aldo helpt professionals en teams te groeien en het potentieel dat ze bezitten te gebruiken om de wereld mooier te maken.

0 reacties

Laat een reactie achter

Avatar plaatshouder

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Aldo van Duivenboden